Latihan Soal Bahasa Jawa Kelas 4 SD Semester 2: Nguri-uri Kabudayan

Pambuka

Bahasa Jawa minangka salah sawijining basa daerah ing Indonesia sing sugih makna lan nilai-nilai luhur. Mulane, penting banget kanggo mulangake basa Jawa wiwit cilik, salah sijine lumantar mata pelajaran basa Jawa ing sekolah dasar (SD). Ing kelas 4 SD semester 2, para siswa bakal sinau babagan macem-macem materi sing ana gandhengane karo kabudayan Jawa, tata basa, lan katrampilan basa. Artikel iki bakal nyedhiyakake latihan soal kanggo mbantu para siswa ngerteni lan nguwasani materi basa Jawa kelas 4 SD semester 2 kanthi luwih apik.

I. Materi Piwulang Basa Jawa Kelas 4 SD Semester 2

Sadurunge lumebu ing latihan soal, luwih becik yen kita ngelingake maneh materi-materi sing bakal diujekake ing semester 2 iki. Materi-materi kasebut biasane nyakup:

• Tembang Dolanan: Para siswa sinau nembangake tembang dolanan lan ngerteni makna utawa pesen sing ana ing tembang kasebut.
• Dongeng: Para siswa sinau ngrungokake, maca, lan nyritakake dongeng. Kajaba iku, para siswa uga sinau ngerteni unsur intrinsik lan ekstrinsik dongeng.
• Parikan: Para siswa sinau nggawe lan ngucapake parikan.
• Teks Deskripsi: Para siswa sinau nulis teks deskripsi babagan sawijining objek, panggonan, utawa wong.
• Unggah-ungguh Basa: Para siswa sinau nggunakake basa Jawa kanthi bener lan trep, gumantung karo sapa sing diajak guneman (krama lugu, krama alus).
• Aksara Jawa: Para siswa sinau nulis lan maca aksara Jawa.

II. Latihan Soal Basa Jawa Kelas 4 SD Semester 2

Ing ngisor iki minangka conto latihan soal basa Jawa kelas 4 SD semester 2 sing bisa digunakake kanggo latihan:

A. Tembang Dolanan

1. Tembang "Gundhul Pacul" nyritakake babagan apa?

   a. Pahlawan sing gagah perkasa
   b. Pemimpin sing ora amanah
   c. Bocah cilik sing seneng dolanan
   d. Kahanan alam sing asri

2. Sebutna 2 (loro) tembang dolanan liyane sing kok ngerteni!

   a. …
   b. …

3. Tulisake 2 (rong) gatra saka tembang "Cublak-cublak Suweng"!

   …

B. Dongeng

1. Apa irah-irahan dongeng sing paling kok senengi? Coba critakake kanthi ringkes!

   …

2. Sebutna unsur intrinsik dongeng!

   a. …
   b. …
   c. …
   d. …
   e. …

3. Apa pesen moral sing bisa kok pundhut saka dongeng "Timun Mas"?

   …

C. Parikan

1. Gawea 2 (loro) conto parikan!

   a. …
   b. …

2. Apa tegese "parikan"?

   …

3. Sebutna ciri-ciri parikan!

   …

D. Teks Deskripsi

1. Gawea teks deskripsi babagan sekolahmu (SD)!

   …

2. Apa sing kudu digatekake nalika nulis teks deskripsi?

   …

3. Apa bedane teks deskripsi karo teks narasi?

   …

E. Unggah-ungguh Basa

1. Kapan anggone nggunakake basa krama lugu?

   …

2. Kapan anggone nggunakake basa krama alus?

   …

3. Gawea ukara nganggo basa krama alus!

   …

F. Aksara Jawa

1. Tulis aksara Jawa kanggo tembung "sekolah"!

   …

2. Wacanen ukara ing ngisor iki:

   (Conto ukara aksara Jawa)

   …

3. Apa bedane aksara legena lan aksara swara?

   …

III. Kunci Jawaban lan Pembahasan

Ing ngisor iki minangka kunci jawaban lan pembahasan kanggo sawetara soal ing ndhuwur. Elinga, kunci jawaban iki mung minangka pandhuan. Siswa bisa menehi jawaban sing beda nanging tetep bener.

A. Tembang Dolanan

1. b. Pemimpin sing ora amanah (Gundhul pacul iku tegese sirah gundhul tanpa rambut, nanging tegese pemimpin sing ora amanah).
2. Conto:
   • "Cublak-cublak Suweng"
   • "Jaranan"
3. Conto:
   • "Cublak cublak suweng"
   • "Suwenge ting gelenter"

B. Dongeng

1. Jawaban gumantung karo pilihan siswa.
2. Unsur intrinsik dongeng:
   • Tema
   • Paraga
   • Latar
   • Alur
   • Amanat
3. Pesen moral saka dongeng "Timun Mas": Kudu nduweni sipat kendel, sregep, lan ora gampang nyerah.

C. Parikan

1. Conto:
   • "Esuk-esuk nyangking ember, Aja lali ngombe kopi."
   • "Nyangking ember isi banyu, Aja lali marang Gusti."
2. Parikan yaiku unen-unen sing dumadi saka rong gatra, gatra pisanan minangka purwaka (pembuka), gatra kapindho minangka isi.
3. Ciri-ciri parikan:
   • Dumadi saka rong gatra
   • Gatra pisanan minangka purwaka
   • Gatra kapindho minangka isi
   • Swara pungkasan gatra pisanan lan katelu kudu padha.

D. Teks Deskripsi

1. Jawaban gumantung karo kahanan sekolah siswa.
2. Sing kudu digatekake nalika nulis teks deskripsi:
   • Objek sing dideskripsikake kudu jelas
   • Gunakake basa sing cetha lan rinci
   • Nggunakake panca indra kanggo njelasake objek
3. Bedane teks deskripsi lan teks narasi: Teks deskripsi njelasake objek kanthi rinci, dene teks narasi nyritakake prastawa utawa kedadean.

E. Unggah-ungguh Basa

1. Basa krama lugu digunakake nalika guneman karo wong sing luwih tuwa nanging wis akrab, utawa karo kanca sing wis cedhak.
2. Basa krama alus digunakake nalika guneman karo wong sing luwih tuwa lan dihormati, utawa karo wong sing durung dikenal.
3. Conto: "Panjenengan sampun dhahar, Bu?"

F. Aksara Jawa

1. (Tampilan aksara Jawa kanggo "sekolah")
2. Jawaban gumantung karo ukara sing diwaca.
3. Aksara legena yaiku aksara dhasar, dene aksara swara yaiku aksara sing digunakake kanggo nulis swara vokal.

IV. Kesimpulan

Latihan soal basa Jawa kelas 4 SD semester 2 iki diharapkan bisa mbantu para siswa kanggo nguwasani materi piwulang kanthi luwih apik. Kanthi latihan sing teratur, para siswa bakal luwih kendel lan trampil ing babagan basa Jawa, lan bisa nguri-uri kabudayan Jawa minangka warisan leluhur. Kajaba iku, para guru lan wong tuwa uga kudu menehi dhukungan lan motivasi marang para siswa supaya luwih semangat anggone sinau basa Jawa. Muga-muga artikel iki bisa migunani kanggo kabeh pihak. Sugeng sinau!